Tο ΕΚΒΜΜ, σε συνεργασία με το Δήμο Βελιγραδίου, εκπόνησε ένα πρόγραμμα συντήρησης και αποκατάστασης και μετατροπής του παραποτάμιου Πύργου Nebojsa (15ος αι.), όπου φυλακίστηκε και θανατώθηκε ο Έλλήνας εθνικός ήρωας Ρήγας Φεραίος με επτά συντρόφους του, σε μουσείο-πολιτιστικό κέντρο αφιερωμένο στο Ρήγα Φεραίο, στην ιστορία του Πύργου και στους απελευθερωτικούς αγώνες των Σέρβων και εν γένει των βαλκανικών λαών.
Το Έργο υλοποιήθηκε με συγχρηματοδότηση του προγράμματος Hellenic Aid του Υπουργείου Εξωτερικών, του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού και της Βουλής των Ελλήνων αφενός, του Δήμου Βελιγραδίου και της Δημοτικής Επιχείρησης ‘Belgrade Fortress’ αφετέρου. Η εκτέλεση του έργου ανατέθηκε στη Δημοτική Επιχείρηση ‘Belgrade Fortress’ με την επίβλεψη πενταμελούς Επιστημονικού Συμβουλίου αποτελούμενο από επιστήμονες και των δύο χωρών. Το έργο ξεκίνησε το 2009 και ολοκληρώθηκε το 2011. Τα εγκαίνιά του πραγματοποιήθηκαν στις 29 Απριλίου 2011, παρουσία του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κάρολου Παπούλια κατόπιν πρόσκλησης του Σέρβου ομολόγου του κ. Μπόρις Τάντιτς.
Η Έκθεση ‘Ρήγας Βελεστινλής’
Στο εσωτερικό του πύργου, το ΕΚΒΜΜ οργάνωσε έκθεση αφιερωμένη στον Ρήγα Φεραίο.Στην έκθεση ανιχνεύονται αρχικά τα πρώτα του ερεθίσματα: η κατάσταση στο Βελεστίνο της Θεσσαλίας, όπου γεννήθηκε καθώς και τα χαρακτηριστικά του Φαναριώτικου κόσμου στην Κωνσταντινούπολη και τη Βλαχία μέσα στον οποίο ανδρώθηκε.
Το σημαντικότερο τμήμα της έκθεσης αφορά στην περιγραφή της πολιτικής σκέψης του Ρήγα και του οράματός του, το οποίο δεν έμεινε περιορισμένο στη θεωρία, αλλά πραγματώθηκε στη δράση, η οποία τον οδήγησε στο μαρτυρικό θάνατο. Γεωγραφικά το δεύτερο αυτό μέρος κινείται ανάμεσα στη Βλαχία και τη Βιέννη, όπου ζούσε και εργαζόταν ο Ρήγας.
Η έκθεση επιχειρεί επίσης να αναδείξει το πλούσιο συγγραφικό έργο του Ρήγα, που κινήθηκε σε πολλούς τομείς, όπως η λογοτεχνία, η εκλαϊκευμένη επιστήμη, η γεωγραφία και χαρτογραφία, το θέατρο. Στα έργα αυτά ο Ρήγας εμπνεόταν από την ελληνική αλλά και ευρωπαϊκή παράδοση. Η πορεία της έκθεσης οδηγεί σε μια άκρως ενδιαφέρουσα ενότητα, την ιχνηλάτηση του αποτυπώματος του Ρήγα στα κατοπινά χρόνια εντός και εκτός ελλαδικού χώρου. Η αναφορά του από άλλους Έλληνες στοχαστές και επαναστάτες της περιόδου, όπως ο «Ανώνυμος Έλληνας» και ο Κοραής, η δημιουργία του μύθου του Ρήγα ανάμεσα στους Έλληνες μετά την επανάσταση και τέλος η «παρουσία» του Ρήγα στην ιστορική πορεία των άλλων βαλκανικών λαών, όπως των Σέρβων, των Ρουμάνων και των Βουλγάρων αποτελούν μια σημαντική εκθεσιακή ενότητα.
Μουσειολογικά η έκθεση κινήθηκε σε τρείς άξονες: την παρουσίαση της προσωπικότητας του Ρήγα, της εποχής του, του έργου του και της επιρροής του ως τις μέρες μας, το σεβασμό ενός ιστορικού μνημείου και τέλος την ένταξη του μνημείου στη σύγχρονη ζωή της σερβικής πρωτεύουσας.
Η έκθεση οργανώθηκε με βασικό χαρακτηριστικό τη χρήση πολυμέσων για την ανάπτυξη των εκθεμάτων σε τρεις γλώσσες, ελληνικά, σερβικά και αγγλικά. Βίντεο, διαδραστικά εκθέματα σε οθόνες, ολόγραμμα, ήχος αλλά και τυπωμένες επιφάνειες με σύγχρονη γραφιστική αντίληψη αποτελούν τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της έκθεσης.
Περισσότερες πληροφορίες και υλικό που παρουσιάζεται στην έκθεση θα βρείτε την ιστοσελίδα του Πύργου Nebojsa http://www.kulanebojsa.rs/
